Ik zie hoe vriendschappen steeds meer een product van klasse worden. Daar waar rijkdom en macht zich concentreren, bloeien de warme banden die deuren openen en carrières veiligstellen. In de Verenigde Staten gebeurt het openlijk: in de gated communities, op privéscholen, in de exclusieve clubs waar vriendschap wordt gecultiveerd als strategisch kapitaal. Het is daar een instrument om invloed te behouden en macht naar je hand te zetten.
Diezelfde dynamiek steekt steeds vaker de oceaan over. In Nederland en Europa wordt de politiek subtieler gestuurd, maar het principe is hetzelfde. Lobbyclubs en denktanks zijn vaak niets anders dan besloten vriendengroepen met een dure dekmantel. In Amsterdam en Brussel ontstaan netwerken in cafés en boardrooms waar vriendschappen nauw verweven zijn met zakelijke belangen. Zelfs universiteiten, ooit bastions van gelijkwaardige ontmoeting, transformeren langzaam tot bolwerken waar vriendschap begint bij het juiste netwerk en eindigt bij een kans op macht.
En de rest? Voor wie geen toegang heeft tot die cirkels, wordt vriendschap fragiel. Mensen met drie baantjes, zonder vast contract, of opgesloten in schulden, hebben geen tijd en energie om relaties te onderhouden. Stress en onzekerheid vreten sociale kring en vertrouwen weg. Vriendschappen, die ooit vanzelfsprekend waren, worden steeds meer een luxeproduct.
Wat betekent dat voor onze vrijheid? Vrijheid rust niet alleen op wetten en grondrechten, maar juist op het sociale weefsel van vertrouwen en verbondenheid. Als vriendschappen slechts overleven binnen de muren van de elite, dan brokkelt dat fundament af. Vrijheid verandert dan in een façade: we pronken ermee, maar in werkelijkheid wordt ze uitgehold.
Ik vind dat bijzonder verontrustend, omdat het zo sluipend gaat. We noemen het hier “netwerken”, “kansen benutten” of “community building”. Mooie termen die verhullen dat gewone mensen steeds meer buitengesloten raken. Terwijl de machtigen hun banden aanhalen en hun privileges uitbreiden, verdampt de echte vriendschap in de straten, buurthuizen en cafés.
Als dat zo doorgaat, ontdekken we te laat dat vrijheid niet door een dictator werd afgeschaft, maar door een samenleving die vriendschap heeft gereduceerd tot een strategische investering.
Daarom is het nu tijd om vriendschap terug te eisen als publieke waarde, niet als privilege. Het begint klein: door te weigeren mensen als concurrenten te zien, door solidariteit boven berekening te plaatsen, door vriendschap niet te laten gijzelen door geld of macht. Want alleen als we weer leren vrienden te zijn, kunnen we werkelijk vrij blijven.
I see how friendships are increasingly becoming a product of class. Where wealth and power are concentrated, warm relationships flourish, opening doors and securing careers. In the United States, this happens openly: in gated communities, at private schools, in exclusive clubs where friendship is cultivated as strategic capital. There, it is a tool for maintaining influence and wielding power.
The same dynamic is increasingly crossing the ocean. In the Netherlands and Europe, politics is steered more subtly, but the principle is the same. Lobby clubs and think tanks are often nothing more than private groups of friends with an expensive cover. In Amsterdam and Brussels, networks are emerging in cafes and boardrooms where friendships are closely intertwined with business interests. Even universities, once bastions of equal encounters, are slowly transforming into strongholds where friendship begins with the right network and ends with a chance at power.
And the rest? For those who do not have access to these circles, friendship becomes fragile. People with three jobs, without a permanent contract, or trapped in debt, have no time or energy to maintain relationships. Stress and uncertainty erode social circles and trust. Friendships, which were once taken for granted, are increasingly becoming a luxury product.
What does that mean for our freedom? Freedom is not only based on laws and fundamental rights, but also on the social fabric of trust and connectedness. If friendships only survive within the walls of the elite, that foundation crumbles. Freedom then becomes a façade: we flaunt it, but in reality it is being eroded.
I find this particularly disturbing because it is so insidious. We call it “networking,” “seizing opportunities,” or “community building.” These are nice terms that conceal the fact that ordinary people are increasingly being excluded. While the powerful strengthen their ties and expand their privileges, genuine friendship evaporates in the streets, community centers, and cafés.
If this continues, we will discover too late that freedom was not abolished by a dictator, but by a society that has reduced friendship to a strategic investment.
That is why it is now time to reclaim friendship as a public value, not a privilege. It starts small: by refusing to see people as competitors, by placing solidarity above calculation, by not allowing friendship to be held hostage by money or power. Because only when we learn to be friends again can we truly remain free.
De oorsprong van het woord vrijheid
Het woord ‘vrij’ betekent etymologisch onder vrienden zijn.
Zowel vrijheid als vriend stammen van de Indo-Germaanse wortel fri, wat liefhebben betekent. Vrijheid is vriendelijkheid.
Byung-Chui Han
0 Comments